بیماری نوزما زنبورهای بالغ، ناشی از قارچ Nosema spp است. یک عامل فرصت طلب بوده که در داخل سلول، اسپور تشکیل داده و با خروج از سلول به طور فزاینده گسترش می‌یابد و به عنوان یک پاتوژن مهم حشرات شناخته شده است. نوزما یکی از جدی‌ترین بیماری‌های قارچی زنبوران عسل بالغ است که در تمام دنیا وجود دارد و توسط دو گونه نوزما آپیس و نوزما سرانا ایجاد می‌شود و به هر سه زنبور موجود در کندو سرایت می‌کند. هدف از این تحقیق توصیف نحوه تشخیص نوع اسپور بیماری نوزما که ناشی از توسعه این بیماری است که در چندین زنبورستان استان ایلام صورت گرفت. در این تحقیق، نمونه زنبور بالغ از تعدادی زنبورستان، توسط ظرف شیشه‌ای محتوای الکل 70 درصد گرفته شد و به آزمایشگاه میکروبیولوژی دانشکده پیرادامپزشکی دانشگاه ایلام ارسال گردید. در نتیجه با کمک میکروسکوپ، اسپور نوزما، بزرگ ، بیضوی، سفید و روشن و یکنواخت مشاهده شدند. تعداد اسپور در زنبور عسل با استفاده از فرمول ویژه شمارش و تعیین گردید. داروی رایج در گذشته فوماژلین بوده است. لذا فوماژلین در ایران کاربرد و از گسترش و توسعه نوزما جلوگیری می‌نماید.
)